Thể hiện phong thái, tư thế khi ngồi tại bàn theo truyền thống Trung Quốc được cho là mang lại sức khỏe và tiền tài. Mặt khác, vi phạm các quy tắc nhất định có thể gây ảnh hưởng xấu về danh dự cha mẹ của bạn bởi vì họ đáng lẽ đã có thể dạy bạn tốt hơn. Thêm vào đó, một hành vi không đứng đắn tại một bữa tiệc có thể gây trở ngại cho việc thực hiện các giao dịch, hợp đồng hoặc tìm hiểu tình yêu. Đừng tưởng tượng những chiếc đũa như những dùi trống để nghịch.
Như thường lệ, quy tắc số một để hiểu cách cư xử tại bàn ăn của Trung Quốc trong một dịp trang trọng là chỉ đơn giản là thư giãn, quan sát và để cho người nào đó biết các cách thức mở đầu! Chủ tiệc sẽ hiểu được sự lo lắng của bạn. Họ hầu như sẽ làm tất cả những gì họ có thể để tránh cho sự mất mặt cho bất kỳ ai ngồi ăn tại bàn.
Việc trình bày bàn ăn
Ghế đối diện với lối vào (hoặc phía đông, nếu có thể) được gọi là "ghế chủ toạ" – phía Đông tương đương với "người chủ bàn tiệc". Ngồi đó mà không được mời là rất mạo hiểm. Chỗ này thường được dành riêng cho người có địa vị cao nhất được xác định theo độ tuổi, địa vị xã hội, nghề nghiệp, v.v.
Đôi khi nếu bạn là khách mời danh dự thì hoàn toàn có thể được yêu cầu ngồi ở vị trí này. Đừng từ chối chỗ ngồi này nếu bạn được mời lên ngồi trên đấy.
Trong dịp quan trọng, những người càng ngồi gần người có địa vị cao nhất thì cấp bậc của họ càng cao. Nhưng đừng thèm muốn được ngồi lên chiếc ghế ấy quá nhiều bởi vì thường họ sẽ là người phải chi trả tiền cho bữa ăn!
Bắt đầu
Chủ tiệc sẽ là người quy định về bữa ăn. Trừ khi họ đã say rượu, bạn có thể thoải mái làm theo chỉ dẫn của họ.
Hãy để người cao tuổi nhất hoặc người có địa vị cao nhất ở bàn nâng đôi đũa của họ lên trước tiên. Nếu bạn là khách mời danh dự, những người khác quanh bàn có thể đang chờ bạn nâng đũa lên để bắt đầu!
Đáng ngạc nhiên khi bạn không nhìn thấy một thố cơm trắng to lớn trên bàn. Cơm thường được phục vụ trong bát của từng người. Nếu bạn muốn thêm cơm, hãy yêu cầu người phục vụ bạn; những người khác có thể sẽ làm giống như vậy. Từ tiếng Quan Thoại cho cơm nghe như "mee".
Có thể là một thức uống có thể giúp bạn thư giãn nhưng đừng mong đợi những đồ uống như bia rượu hoặc các đồ uống khác đến trước bữa ăn của bạn - nó sẽ được phục vụ cùng với thức ăn. Dù bạn làm gì, đừng uống một mình! Ít nhất hãy chờ một dấu hiệu chính thức để biểu thị rằng đã có thể dùng thức uống cùng nhau.
Cách Ăn Uống Đúng Chuẩn
- Nếu bạn được cung cấp một khăn ăn bằng vải, hãy đặt nó phủ lên trên đùi của bạn. Điều này cũng ngăn không cho đồ ăn và chính khăn ăn rơi xuống sàn gây bẩn cho sàn nhà.
- Khi tạm ngưng, hãy để đũa của bạn ở bên cạnh đĩa hoặc bát của bạn. Hãy sử dụng luôn cặp còn lại nếu được cung cấp, nếu không dùng thì bạn hãy đặt đôi đũa của bạn một cách gọn gàng trên bàn. Nếu bạn để lại đũa trên đĩa của bạn là dấu hiệu tương đối gây mơ hồ cho người phục vụ - đó là dấu hiệu cho thấy bạn đã ăn xong. Một người phục vụ nào đó có thể dọn đĩa ăn của bạn đi mất!
- Bạn có thể nâng bát của bạn lên miệng và dùng đũa để đẩy cơm vào miệng. Làm như vậy là hoàn toàn có thể chấp nhận được.
- Không giống như ở phương Tây, việc nhổ các xương nhỏ vào đĩa của bạn hoặc một cái bát rỗng là chấp nhận được. Làm như vậy là thực sự hợp vệ sinh hơn để loại bỏ thúc ăn khỏi miệng bằng tay hoặc đũa.
- Nếu được mời đến nhà của một người nào đó cho một bữa ăn kiểu gia đình, có thể sẽ không có người phục vụ cho bạn. Hãy thay đổi đầu đũa của bạn khi gắp thức ăn từ bát chung vào đĩa của riêng bạn. Vì lý do vệ sinh, bạn không được sử dụng đầu đũa ăn để gắp thức ăn.
Những Điều Nên Tránh
Hãy nhớ rằng, mặc dù đũa có thể khá thú vị cho những người không sử dụng chúng từ nhỏ đến lớn, giống như họ đang ăn đồ dùng vậy! Liệu bạn sẽ xoay, gõ, chơi trống, đập với nhau hoặc cầm đũa để chỉ vào một cái gì đó với nỉa và con dao của bạn ở nhà? Khi bạn làm những chuyện như vậy sẽ khiến bạn trở thành một người không chuyên nghiệp.
- Không dùng đũa để chỉ thức ăn hoặc vẽ bậy bạ lên không gian trước mặt khi đang nói chuyện. Đây là một hành vi dễ dàng xảy ra khi bạn khen một món ăn đặc biệt.
- Đừng để đũa của bạn chỉ trực tiếp vào ai đó trên bàn. Hãy để chúng lệch góc một chút.
- Đừng gõ đũa vào nhau vì nó tạo ra tiếng ồn, đừng xem đũa là dùi trống, hoặc để gắp bất cứ điều gì khác hơn là thực phẩm.
- Đừng hút nước sốt hoặc hạt cơm ra khỏi đầu đũa của bạn, ngay cả vào cuối bữa ăn.
- Đừng đâm đũa vào thức ăn và gắp thức ăn quá trơn. Việc xé nhỏ thức ăn trên đĩa là chấp nhận được. Sau khi chia nhỏ thức ăn, hãy nhặt những miếng nhỏ hơn như bình thường.
- Cố gắng tránh việc ăn thức ăn ngay khi vừa gắp lên khỏi đĩa chung. Nhấc miếng thịt lớn bằng đũa và ăn ngay. Ngay cả những miếng thịt gà rán thường được nâng lên bằng đũa và sau đó được mới được ăn.
- Đừng đào tìm xung quanh hoặc lựa thức ăn của bạn bằng đũa để tìm một miếng thịt đặc biệt. Hãy ăn một cách lịch sự và nghiêm túc.
Những lưu ý quan trọng cần biết trong văn hóa ẩm thực Trung Quốc
Mặc dù hầu hết các hành vi sai cơ bản về cách xử sự khi ở trên bàn ăn tại Trung Quốc sẽ thường được bỏ qua nhưng ba quy tắc tiếp theo có thể tạo nên sự khác biệt giữa việc giúp trải nghiệm tốt hoặc làm hỏng bữa ăn của ai đó.
- Tránh việc gây ra bất kỳ sự bối rối nào đối với bản thân hoặc chủ nhà của bạn bằng cách quan sát chặt chẽ các cách thức sau:
- Gắp một miếng thức ăn cho ai đó bằng đũa của bạn - hoặc nhận thức ăn bằng cách dùng đũa của bạn — là điều cấm kị. Hành động này vô tình nhắc cho họ về nghi lễ an táng liên quan đến việc dùng đũa để gắp xương đã hỏa táng giữa những người thân yêu. Nếu bạn buộc phải gắp thực phẩm, hãy gắp và đặt nó trên đĩa của người nhận và sau đó họ có thể gắp nó lên.
- Đừng cắm đũa của bạn vào giữa đồ ăn vì hình ảnh đó trông giống như que hương đốt ở đền thờ, thường là cúng dường cho tổ tiên đã qua đời. Cắm đũa dọc thường được sử dụng như một biểu tượng của cái chết.
- Tăm răng thường được cung cấp vào cuối bữa ăn. Sử dụng một tay để che miệng trong khi tay còn lại cầm tăm để xỉa răng. Không giống như các quy tắc khác, việc này không liên quan gì tới cái chết nhưng nó chỉ là phép lịch sự tối thiểu.
Lưu ý khi uống trong bữa ăn
Như với việc ăn thì uống được thực hiện một cách chung chung và cách thức quy tắc tương đối lỏng lẻo.
- Nếu bia đã được đặt trước, bạn sẽ nhận được một ly bia đầy sau đó. Bia thường được đổ vào ly cùng một lúc khi thức ăn đến. Việc uống đồ uống có cồn trước khi ăn là điều không bình thường, tuy nhiên, bạn có thể uống trà, nước hoặc nước trái cây trước khi ăn.
- Bia rượu nói chung bạn không nên uống một mình khi đang ở trong một bữa tiệc trang trọng. Hãy xem có ai khác đang muốn nâng ly chúc mừng điều gì hay không. Bạn có thể uống chỉ sau khi đã có tín hiệu là bạn đã có thể uống. Ít nhất, nhấc ly của bạn lên và hướng về phía ai đó gần bạn, ra tín hiệu bằng mắt, và nói “gan bei” có nghĩa là "Cạn ly".
- Bạn có thể bị kích động mạnh khi uống baijiu (bạch tửu) — một loại rượu được chưng cất với ABV từ 40-60%. Khi uống baijiu, bạn thường phải uống cạn ly sau mỗi lần được rót đầy! Ly tuy nhỏ thôi nhưng bạn lại rất dễ say. Hãy từ từ và tận hưởng chuyến đi tìm hiểu văn hoá này nhé.
- Ly của bạn sẽ được rót lại ngay sau mỗi lần uống cạn để chuẩn bị cho lượt kế tiếp. Chúc may mắn.
Cách ăn với bàn xoay
Bàn xoay là một bề mặt có thể quay ở giữa bàn, thường là kính, những người ngồi quanh bạn có thể quay nó. Điều này cho phép thực khách có thể tiếp cận tất cả các món ăn quanh một chiếc bàn tròn lớn thay vì phải trải ra rất nhiều đĩa xung quanh. Bàn ăn được trang bị thêm một bàn quay giúp cho bạn có thêm sự trải nghiệm khác.
- Tranh quay bàn quay khi các thực khách khác đang gắp cho họ món ăn ưa thích. Hãy cố gắng lựa đúng thời điểm để quay bàn để mình có thể lấy thức ăn cho chính mình, đừng ngại ngùng chuyện này!. Ở các bàn ăn có đông người, nếu bạn quá thụ động thì bạn không thể nào gắp được cho mình những món ăn ưa thích được.
- Nếu bạn canh thời điểm để quay bàn bị sai và vô tình bạn với người khác cùng quay bàn, hãy nhường cho họ trước và chờ đến lượt mình.
- Giữ riêng cho mình một món ăn ngon (như thịt hoặc cá) là rất thô lỗ. Hãy để cho mọi người cũng có cơ hội được thưởng thức nó trước khi bạn muốn ăn thêm vài miếng nữa.
Tính tiền
Phần yêu thích nhất của mọi người. Nhưng đây là lúc quan trọng nhất để quyết định: ai sẽ là người trả tiền.
Việc nhường hết để chủ tiệc trả tiền cho một bữa ăn, không phân biệt là mắc như thế nào, là vô cùng thô lỗ. Hãy làm như thế họ sẽ không thể trả hết tiền cho bữa ăn. Bạn nên đề nghị từ hai đến ba lần rằng bạn sẽ trả tiền với họ. Và như mọi khi, hãy thể hiện rằng bạn đồng ý với sự rộng rãi của chủ tiệc một cách tốt nhất.
Đừng nói với chủ tiệc rằng người ta đã nợ bạn cái gì đó và bây giờ phải trả. Hãy lịch sự cảm ơn họ nhiều lần sau khi họ đồng ý chi trả cho hoá đơn.
Không giống như ở phương Tây, người phục vụ không cần bạn phải bo thêm tiền cho họ. Bo tiền không phải là phong tục ở Trung Quốc. Việc để lại tiền bo đôi khi có thể gây nhầm lẫn hoặc bối rối cho người phục vụ. Trong các nhà hàng sang trọng, phí dịch vụ chiếm khoảng 10 phần trăm đã được tính thêm vào hóa đơn.
Nếu thực sự bạn muốn trả tiền lại cho chủ tiệc mời bạn đi ăn, điều tốt nhất bạn nên làm là hãy tặng họ một món quà tưng ứng khi bạn gặp họ lần tới.
